Lezing Bevrijd, maar de oorlog houdt aan
Een lezing door Jacquo Silvertant. In Zuid-Limburg wordt vanaf 6 september 1944 (na Dolle Dinsdag) duidelijk, dat de Duitsers langzaam aan het vertrekken zijn. De grote troepenbewegingen na de val van Luik doen vermoeden dat men zich opmaakt voor een confrontatie met de Amerikanen vóórdat die de Duitse grens zullen bereiken.
Dit vind plaats op de natuurlijke lijn die gevormd wordt door het Geuldal. In de nacht van 11 op 12 september formeren de Duitsers een verdedigingslinie op de lijn St. Martensvoeren - Gulpen - Heerlen. Zij graven zich in op de noordhelling van het Geuldal en ook in het voorgebied, zoals op het plateau tussen Berg en Terblijt, Vilt, Sibbe, IJzeren en Scheulder zijn loopgraven en schuttersputten aangelegd. In Maastricht worden de bruggen over de Maas vernield, maar de stad wordt opgegeven.
Op 12 september overschrijden de eerste Amerikaanse eenheden van de 30ste infanteriedivisie de Nederlandse grens bij Navagne, tussen de Maas en het Belgische dorp Moelingen. Diezelfde dag meldt de Duitse 49ste Infanterie Divisie, dat alle wegen en straten, alsmede de Rijksweg van Maastricht naar Vaals, zijn versperd. Het hoofdkwartier van de Amerikanen onder leiding van generaal Leland S. Hobbs neemt zijn intrek in kasteel Mheer. Van hieruit wordt de verdere opmars door Zuid-Limburg gecoördineerd en in de vier dagen die komen de belegering van Valkenburg, dat een sleutelpositie inneemt om een wig te drijven in de Duitse verdediging van Zuid-Limburg. Nadat in de ochtend van 17 september de laatste grote verzetshaard van de Duitsers op de Goudsberg in Walem is bestreden, is de Amerikaanse opmars niet meer te stoppen.
Op 19 september komt het front achter Sittard en Brunssum tot stilstand en is het grootste deel van Zuid-Limburg bevrijd. Voor Kerkrade komt de bevrijding pas op 5 oktober en Vaals volgt als laatste op 20 oktober met de val van Aken de dag erna. Zuid-Limburg is dan bevrijd, maar het front en daarmee de oorlogsdreiging blijft tot februari 1945 hoorbaar dichtbij. Ondertussen wordt Zuid-Limburg bevolkt door tienduizenden Amerikanen; met name ondersteunende eenheden voor de strijd in het Hürtgenwald en de Ardennen. Naarmate de Amerikaanse opmars vordert, arriveren ook tienduizenden repatrianten die terug naar huis willen, maar het noorden van Nederland kan nog niet worden bereikt. Het mag duidelijk zijn dat de situatie in Zuid-Limburg tussen het moment van de bevrijding en de uiteindelijke onvoorwaardelijke overgave van Duitsland in mei 1945 op zijn minst chaotisch is te noemen.
Aanmelden
Aanmelden via info@heuvellandbibliotheken.nl o.v.v. Lezing Bevrijd en naam van de bibliotheek.